KRONİK İSHAL

Klinik olarak ishal günlük dışkılama sayısının 3’den fazla olması ve dışkı karakterinin yumuşayarak sulu karakter alması olarak tanımlanabilir. 2 haftayı geçen ishaller kronik ishal olarak tanımlanır. Akut ishaller genellikle enfeksiyöz nedenlere bağlı iken kronik ishallerin çok çeşitli nedenleri olabilmektedir.

Kronik ishallerin birçok nedeni olabilmektedir. Nedenler osmotik nedenler, sekretuar nedenler, inflamatuar nedenler ve motilite bozuklukları olarak ayrılır.

Osmotik ishal sebepleri (barsak içerisine su çekilmesi)

İshal yapan maddelerin kullanılması, gıdaların iyi sindirilmemesi

Gıdaların iyi sindirilmeyişi: Disakkaridaz eksikliği (Bu yediğimiz maddelerin sindirimde görevli ince barsakta hücre duvarlarında bulunan bazı enzimlerin eksikliğidir. Örneğin: sık görülen laktaz eksikliği gibi), gastrokolik fistül (mide ve barsak arasında direk bir yol oluşması), jejunoileal bypass (ince bağırsak operasyon öyküsü varsa), kısa barsak sendromu (ince barsağın operasyonla alındığı kişiler için geçerli), postgastrektomi ve postvagatomi (mide operasyonlu kişilerde).

Sekretuar ishal sebepleri (İnce barsak hücrelerinde aşırı sıvı kaybı)

• İlaçlar (Lütfen kullandığınız ilaçlar varsa, bunların yan etkisi olarak ishal yapıp yapmayacağını doktorunuza sorunuz)
• Bakteriyel enfeksiyonlar (toksinleri ile ishal yapanlar)
• Genetiksel nedenler
• Vücutta ishal yapan hormon salgılayan bir tümör olması
• Bağırsakta polip olması (villöz adenom)
• Hipertiroidi (Tiroid bezinin hızlı çalışması)
• Çölyak hastalığı
• Lenfoma
• İltihabi bağırsak hastalığı (ülseratif kolit, Crohn hastalığı)
• İleokolonik rezeksiyon (İnce bağırsak ve kalın bağırsak operasyonlularda)

Mukozal hasara bağlı ishal sebepleri (inflamatuar nedenler)

• Bakteriyel enfeksiyonlar (Kendileri bağırsak duvarına zarar vererek ishal yapanlar)
• Kemoterapi ve radyoterapi alan hastalar
• Gıda allerjisi
• İltihabi bağırsak hastalıkları
• Bağırsak tümörleri ve villöz adenom

Motilite bozukluğuna bağlı ishal sebepleri (Diğer tüm ishal sebepleri bu nedenle ishale de sebep olabilir)

Uzun süredir ishalim var, ne yapmalıyım?

• Gerçekten ishal mi?. İnsanların çoğu sulu şekilde ishal yapmayı ishalim var olarak algılamaktadır. Gerçekten günde 3’den fazla ve bol miktarda sulu dışkılama var ise ishaliniz olduğunuz söyleyebilirsiniz. İnsanların çoğu stres anında veya yemeklerden hemen sonra olan normal karakterde dışkılamayı ishal olarak düşünmekte ve doktorlara başvurmaktadırlar.
• Beslenmeniz uygun mu?. Çok fazla tatlandırıcı kullananlarda, çok fazla şekerli sakız tüketenlerde (içerisindeki tatlandırıcılara bağlı), çok fazla şekerli gıda tüketenlerde osmotik nedenle yani içerisindeki maddelerin bağırsak lümenine su çekmesine bağlı ishal çok görülür. Böyle bir beslenme alışkanlığınız varsa değiştirin.
• Dışkıda kan var mı?, kilo kaybı var mı?. Dışkıda kan varsa mukozal hasara bağlı veya bağırsakta polip,kanser varlığı gibi bir ishal nedeni düşündürür.
• Devamlı mı, yoksa arada sırada mı ishal oluyorsunuz?. Devamlı ishal inflamatuar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, crohn hastalığı), aşırı ishal yapıcı ilaç kullanımı, bağırsak fistülleri, mide hastalıklarını düşündürürken, aralıklı ishal huzursuz bağırsak sendromu, emilim bozukluğu yapan bazı hastalıkları, gıda allerjileri ve divetikülitlerde (bağırsakta yaşla veya basınç artışı ile oluşan barsak duvarındaki keseciklerin iltihabı) görülmektedir. İshal sürüyor sonrasında bir süre sonra kabızlık dönemi başlıyorsa bu öncelikle huzursuz bağırsak sendromu, kolon kanserleri ve divertiküliti akla getirmektedir.
• Kilo kaybınız var mı? İştah normalken kilo kaybının olması, emilim bozukluğu ve hipertiroidizmi (tiroid bezinin hızlı çalışma durumu) düşünür.  Ateş, halsizlik ve kilo kaybının olması İnflamatuar bağırsak hastalığını düşündürür. İshalden önceki dönemde kilo kaybı varsa pankreas kanseri, diğer malign hastalıklar, şeker hastalığı, hipertiroidi ve barsak tüberkülozunu düşündürür.
• Mide-bağırsak ile ilgili bir operasyon geçirdiniz mi? Alınan bağırsak segmentine veya oradaki sinirsel yapının alınmasına veya hasarına bağlı bir ishal nedeniniz olabilir.
• Gece uyanıp ishal şeklinde dışkılama ihtiyacınız var ise organik bir neden düşünülmedilir. Mutlaka doktorunuza başvurmayı gerektirir.
• Dışkınızın özelliği nasıl?. Sürekli kanlı ishal, bağırsak kanseri, ülseratif kolit, crohn hastalığını, yarı şekilli, fazla miktarda, yağlı dışkı emilim ve sindirim bozukluğunu,  fazla miktarda mukuslu dışkı huzursuz bağırsak hastalığını, fazla hacimli, yeşilimsi ve sarı renkli, sulu dışkı mikrobik nedenli ve aşırı ishal yapıcı ilaç kullanımını akla getirir.

Uzun süredir ishal yakınmam mevcut. Doktora gittiğimde ne tür testler istenir ve yapılmalıdır?

• Dışkı incelemesi à Direkt inceleme (yağ, iltihap ve kan hücresi var mı?) , parazit var mı? –– Kültür (üreyen bir mikrop var mı?)  –  Fekal kalprotektin(iltihabi bağırsak hastalığı var mı?)
• Kan tetkikleri àTam kan sayımı (kansızlık vücutta kronik bir kan kaybını veya demir, vitamin emilim bozukluğunu düşündürür. Endoskopi, kolonoskopi ve gerekirse ince bağırsak görüntülenmesi yapılmalıdır), elektrolitler (sodyum, potasyum , klor kaybı var mı? Kayıp var ise ciddi ishal düşündürür.), üre- kreatin (böbrek fonksiyon testleri olup artışları vücuttan aşırı sıvı kaybını düşündürür.)
• Endoskopik tetkikler à Endoskopi ve kolonoskopi, gerekirse ince bağırsak incelemeleri (enteroskopi, kapsül endoskopi vs.)
• Bunlara rağmen tanı konulamaz ise ileri tetkikler à Ter testi, hidrojen nefes testi, hormon düzeyleri (gastrin, VİP, sekretin)

Nedeni bulunduğu zaman ishalim geçer mi?

Evet. Neden bulununca ona yönelik tedavi ile ishalin geçmesi beklenir. Örneğin neden olarak tiroid bezinin hızlı çalışması bulunursa, tiroid bezinin yavaşlatıcı ilaç, mikrobik bir hastalık bulunursa antibiyotik, çölyak hastalığı bulunursa glütensiz diyet, laktoz intoleransı bulunursa diyetten laktozun çıkarılması ,ülseratif kolit bulunursa ASA preparatları, immunsupresifler, kolon kanseri bulunursa operasyon gibi çözümler sunulacaktır. İshal nedeni bulunup tedavisi verildikten sonra tam olarak ishal şikayetinde gerileme olmazsa tedavinizi kaliteli bir probiyotik ile desteklemek akıllıcadır. (Bozulan bağırsak florasını desteklemek veya sağlıklı bakteri miktarını arttırma amaçlı)

Huzursuz bağırsak sendromu gibi ishalin en sık rastlanılan nedenlerinden birisi bulunursa bağırsak hızını azaltıcı ilaçlar, bağırsak düzenleyiciler ,antidepresanlar gibi ilaçlar verilecektir. GASTROCARE ailesi olarak şikayetinizin tamamen kontrol altına alınmasına katkıda bulunmaktan mutluluk duymaktayız. Daha fazla sorularınız ve önerileriniz için dr@gastrocare.net adresine mail atmanız yeterlidir.